सुरु भयो तिहारको रौनक कसरी मनाईन्छ तिहारका पाँच दिन ?

पाचौं तथा अन्तिम दिन: तिहारको पाँचौ दिन महत्वपूर्ण र अन्तिम दिन हो यस दिन दिदीबहिनीहरूले दाजुभाइलाई टीका लगाइदिन्छन्। यस दिन दिदीबहिनीले यम- यमुनासँगै यमदूत,सूर्य तथा अष्टचिरञ्जीवीको पूजा गरेर त्यसको प्रसाद दाजुभाइलाई लगाइदिने धार्मिक विधान छ । यस दिनमा दिदीबहिनीले आफ्ना दाजुभाइलाई उत्तम साइतमा सुस्वास्थ्य ,प्रगति र दीर्घायुको कामना गर्दै पूजा गर्छन्। निधारमा सप्तरङ्गी टीका लगाई गलामा मखमली, दुबो,सयपत्री,र गोदावरीको माला लगाइदिन्छ्न् ।घरको मूल ढोकाको संघारमा ओखर फोरेर आफ्ना दाजुभाइको शत्रु हटुन् भन्ने कामना गर्दछ्न् ।टीका लगाईदिनुपूर्व दाजुभाइलाई तेल र पानीको घेरा भित्र राखी यमराज बाट सुरक्षित पारेको मान्दछ्न्।तिहारमा लगाइदिने टीकाको सङ्केत यस प्रकार छ- रातो-मंगलको सुचक,सेतो- शान्तिको सुचक ,पहेँलो- दीर्घायुको सुचक,निलो -निरोगिताको सुचक ,हरियो -बौद्धिकताको सूचक र अन्य दुई आफ्नो परम्परा अनुसार लगाइदिने भएकाले समृद्धि सुचक मानिन्छ ।

तिहार पर्वको दीपावली महत्त्वपूर्ण विशेषता हो। दीपावली दीपको पर्व हो,उज्यालोको पर्व हो ।हामीले बाहिर घर, गल्ली ,कोठा ,मन्दिर ,बाटो सबैतिर दीप त बाल्छौ नै हामीभित्र पनि ज्ञान र विवेकको दीप बाल्न छ ।जव हामी भित्र ज्ञानको दिप बाल्दछौ तब अज्ञानताको अध्यारो हट्दछ ।आफु भित्र सद्ज्ञान ,सद्भाव र सद्बिचार जगाउनु छ।हाम्रो अन्तस्करणमा जव दीप बाल्दछौ तब संसार उज्यालो देख्न थाल्दछौ। तसर्थ,आउनुहोस् दीपावली गर्नुको वास्तविक अर्थ बुझौं ,आफ्नो जीवनलाई उज्यालो तर्फ अभिमुख गराउ र प्रसन्नतामा रामाउने प्रयास गरौं ।भाइटीकाले दिदीबहिनी र दाजुभाईको सम्बन्धमा थप उर्जा थप्दछ।पति/पत्निको सम्बन्ध छुट्टै छ तर संसारका सारा पुरुषहरूलाई दाजुभाई र सारा नारीहरूलाई दिदिबहिनी समान ब्यवहार गरौं ।दीपावली र भाईटीकाको बिज्ञान बुझौं र बुझाउँदै अघि बढौ।अस्तु। (लेखक नेपाल ज्योतिष परिषद रूपन्देही अध्यक्ष हुन् )